1 Καταβάντος δὲ αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ ὄρους ἠκολούθησαν αὐτῷ ὄχλοι πολλοί.
1 Katabantos de autou apo tou orous ekolouthesan auto ojloi polloi.
1 Y habiendo descendido él del monte, le siguieron multitudes muchas.
2 καὶ ἰδοὺ λεπρὸς προσελθὼν προσεκύνει αὐτῷ λέγων, Κύριε, ἐὰν θέλῃς δύνασαί με καθαρίσαι.
2 kai idou lepros proselthon prosekynei auto legon, Kyrie, ean theles dynasai me katharisai.
2 Y he aquí, leproso acercándose se inclinaba a él diciendo: señor, si quieres puedes limpiarme.
3 καὶ ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἥψατο αὐτοῦ λέγων, Θέλω, καθαρίσθητι· καὶ εὐθέως ἐκαθαρίσθη αὐτοῦ ἡ λέπρα.
3 kai ekteinas ten jeira hepsato autou legon, Thelo, katharistheti. kai eutheos ekatharisthe autou he lepra.
3 Y extendiendo la mano, tocó a él diciendo: quiero, sé limpio; y enseguida quedó limpio de él la lepra.
4 καὶ λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς, Ὅρα μηδενὶ εἴπῃς, ἀλλὰ ὕπαγε σεαυτὸν δεῖξον τῷ ἱερεῖ, καὶ προσένεγκον τὸ δῶρον ὃ προσέταξεν Μωϋσῆς, εἰς μαρτύριον αὐτοῖς.
4 kai legei auto ho Iesous, HOra medeni eipes, alla hypage seauton deixon to hierei, kai prosenegkon to doron ho prosetaxen Mouses, eis martyrion autois.
4 Y le dice a él Jesús: mira a nadie digas, sino anda, muéstrate al sacerdote, y ofrece el don que mandó Moisés, para testimonio a ellos.
5 Εἰσελθόντος δὲ αὐτοῦ εἰς Καφαρναοὺμ προσῆλθεν αὐτῷ ἑκατόνταρχος παρακαλῶν αὐτὸν
5 Eiselthontos de autou eis Kafarnaoum proselthen auto hekatontarjos parakalon auton
5 Entrando él en Cafarnaúm, se le acercó a él un centurión rogándole
6 καὶ λέγων, Κύριε, ὁ παῖς μου βέβληται ἐν τῇ οἰκίᾳ παραλυτικός, δεινῶς βασανιζόμενος.
6 kai legon, Kyrie, ho pais mou bebletai en te oikia paralytikos, deinos basanizomenos.
6 y diciendo: señor, el siervo mío está echado en la casa paralítico, terriblemente atormentado.
7 καὶ λέγει αὐτῷ, Ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν.
7 kai legei auto, Ego elthon therapeuso auton.
7 Y le dice a él: Yo yendo lo sanaré.
8 καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἑκατόνταρχος ἔφη, Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου.
8 kai apokritheis ho hekatontarjos efe, Kyrie, ouk eimi hikanos hina mou hypo ten stegen eiselthes. alla monon eipe logo, kai iathesetai ho pais mou.
8 Y respondiendo el centurión dijo: señor, no soy digno para que bajo el techo mío entres; sino solamente di palabra, y será sanado el siervo mío.
9 καὶ γὰρ ἐγὼ ἄνθρωπός εἰμι ὑπὸ ἐξουσίαν, ἔχων ὑπ’ ἐμαυτὸν στρατιώτας, καὶ λέγω τούτῳ, Πορεύθητι, καὶ πορεύεται, καὶ ἄλλῳ, Ἔρχου, καὶ ἔρχεται, καὶ τῷ δούλῳ μου, Ποίησον τοῦτο, καὶ ποιεῖ.
9 kai gar ego anthropos eimi hypo exousian, ejon hyp’ emauton stratiotas, kai lego touto, Poreutheti, kai poreuetai, kai allo, Erjou, kai erjetai, kai to doulo mou, Poieson touto, kai poiei.
9 Porque también yo soy hombre bajo autoridad, teniendo bajo mí soldados, y digo a este: ve, y va; y al otro: ven, y viene; y al siervo mío: haz esto, y hace.
10 ἀκούσας δὲ ὁ Ἰησοῦς ἐθαύμασεν καὶ εἶπεν τοῖς ἀκολουθοῦσιν, Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, παρ’ οὐδενὶ τοσαύτην πίστιν ἐν τῷ Ἰσραὴλ εὗρον.
10 akousas de ho Iesous ethaumasen kai eipen tois akolouthousin, Amen lego hymin, par’ oudeni tosauten pistin en to Israel euron.
10 Y al oír Jesús se maravilló y dijo a los que le seguían: amén les digo, en nadie tal fe en Israel he hallado.
11 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσιν καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν·
11 lego de hymin hoti polloi apo anatolon kai dysmon hexousin kai anaklithesontai meta Abraam kai Isaak kai Iakob en te basileia ton ouranon.
11 Y les digo que muchos del este y del oeste vendrán y se reclinarán con Abraham y con Isaac y con Jacob en el reino de los cielos;
12 οἱ δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων.
12 oi de huioi tes basileias ekblethesontai eis to skotos to exoteron. ekei estai ho klauthmos kai ho brygmos ton odonton.
12 pero los hijos del reino serán echados a la oscuridad exterior; allí será el llanto y el crujir de los dientes.
13 καὶ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς τῷ ἑκατοντάρχῃ, Ὕπαγε, ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι. καὶ ἰάθη ὁ παῖς [αὐτοῦ] ἐν τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ.
13 kai eipen ho Iesous to hekatontarje, Hypage, hos episteusas genetheto soi. kai iathe ho pais [autou] en te hora ekeine.
13 Y dijo Jesús al centurión: ve, como creíste sea hecho a ti. Y fue sanado el siervo de él en aquella hora.
14 Καὶ ἐλθὼν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὴν οἰκίαν Πέτρου εἶδεν τὴν πενθερὰν αὐτοῦ βεβλημένην καὶ πυρέσσουσαν·
14 Kai elthon ho Iesous eis ten oikian Petrou eiden ten pentheran autou beblemenen kai pyressousan.
14 Y viniendo Jesús a la casa de Pedro, vio a la suegra de él echada y con fiebre;
15 καὶ ἥψατο τῆς χειρὸς αὐτῆς, καὶ ἀφῆκεν αὐτὴν ὁ πυρετός· καὶ ἠγέρθη καὶ διηκόνει αὐτῷ.
15 kai hepsato tes jeiros autes, kai afeken auten ho pyretos. kai egerthe kai diekonei auto.
15 y tocó la mano de ella, y le dejó a ella la fiebre; y se levantó y les servía.
16 Ὀψίας δὲ γενομένης προσήνεγκαν αὐτῷ δαιμονιζομένους πολλούς· καὶ ἐξέβαλεν τὰ πνεύματα λόγῳ, καὶ πάντας τοὺς κακῶς ἔχοντας ἐθεράπευσεν·
16 Opsias de genomenes prosenegkan auto daimonizomenous pollous. kai exebalen ta pneumata logo, kai pantas tous kakos ejontas etherapeusen.
16 Cuando ocurrió la tarde trajeron a él endemoniados muchos; y echó fuera los espíritus con palabra, y a todos los que tenían mal los sanó,
17 ὅπως πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ Ἠσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος, Αὐτὸς τὰς ἀσθενείας ἡμῶν ἔλαβεν καὶ τὰς νόσους ἐβάστασεν.
17 hopos plerothe to rethen dia Esaiou tou profetou legontos, Autos tas astheneias hemon elaben kai tas nosous ebastasen.
17 para que se cumpliera lo dicho por medio de Isaías el profeta diciendo: Él las debilidades nuestras tomó y las enfermedades llevó.
18 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὄχλον περὶ αὐτὸν ἐκέλευσεν ἀπελθεῖν εἰς τὸ πέραν.
18 Idon de ho Iesous ojlon peri auton ekeleusen apelthein eis to peran.
18 Y viendo Jesús multitud alrededor de él, mandó pasar al otro lado.
19 καὶ προσελθὼν εἷς γραμματεὺς εἶπεν αὐτῷ, Διδάσκαλε, ἀκολουθήσω σοι ὅπου ἐὰν ἀπέρχῃ.
19 kai proselthon eis grammateus eipen auto, Didaskale, akoloutheso soi hopou ean aperje.
19 Y acercándose uno escriba le dijo a él: Maestro, te seguiré dondequiera que vayas.
20 καὶ λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς, Αἱ ἀλώπεκες φωλεοὺς ἔχουσιν καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσεις, ὁ δὲ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ.
20 kai legei auto ho Iesous, Ai alopekes foleous ejousin kai ta peteina tou ouranou kataskenoseis, ho de huios tou anthropou ouk ejei pou ten kefalen kline.
20 Y le dice a él Jesús: Las zorras cuevas tienen y las aves del cielo nidos, pero el hijo del hombre no tiene dónde la cabeza recueste.
21 ἕτερος δὲ τῶν μαθητῶν [αὐτοῦ] εἶπεν αὐτῷ, Κύριε, ἐπίτρεψόν μοι πρῶτον ἀπελθεῖν καὶ θάψαι τὸν πατέρα μου.
21 heteros de ton matheton [autou] eipen auto, Kyrie, epitrepson moi proton apelthein kai thapsai ton patera mou.
21 Y otro de los discípulos le dijo a él: señor, permite a mí primero ir y enterrar al padre mío.
22 ὁ δὲ Ἰησοῦς λέγει αὐτῷ, Ἀκολούθει μοι, καὶ ἄφες τοὺς νεκροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεκρούς.
22 ho de Iesous legei auto, Akolouthei moi, kai afes tous nekrous thapsai tous heauton nekrous.
22 Pero Jesús le dice a él: sígueme y deja a los muertos enterrar a sus muertos.
23 Καὶ ἐμβάντι αὐτῷ εἰς τὸ πλοῖον ἠκολούθησαν αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ.
23 Kai embanti auto eis to ploion ekolouthesan auto oi mathetai autou.
23 Y entrando él en la barca, le siguieron los discípulos de él.
24 καὶ ἰδοὺ σεισμὸς μέγας ἐγένετο ἐν τῇ θαλάσσῃ, ὥστε τὸ πλοῖον καλύπτεσθαι ὑπὸ τῶν κυμάτων· αὐτὸς δὲ ἐκάθευδεν.
24 kai idou seismos megas egeneto en te thalasse, hoste to ploion kalyptesthai hypo ton kymaton. autos de ekatheuden.
24 Y he aquí, seísmo grande se hizo en el mar, de tal manera que la barca se cubría por las olas; pero él dormía.
25 καὶ προσελθόντες ἤγειραν αὐτὸν λέγοντες, Κύριε, σῶσον, ἀπολλύμεθα.
25 kai proselthontes egeiran auton legontes, Kyrie, soson, apollymetha.
25 Y acercándose le despertaron diciendo: señor, sálvanos, perecemos.
26 καὶ λέγει αὐτοῖς, Τί δειλοί ἐστε, ὀλιγόπιστοι; τότε ἐγερθεὶς ἐπετίμησεν τοῖς ἀνέμοις καὶ τῇ θαλάσσῃ, καὶ ἐγένετο γαλήνη μεγάλη.
26 kai legei autois, Ti deiloi este, oligopistoi; tote egertheis epetimesen tois anemois kai te thalasse, kai egeneto galene megale.
26 Y les dice a ellos: ¿Por qué cobardes son, de poca fe? Entonces levantándose reprendió a los vientos y al mar, y se hizo calma grande.
27 οἱ δὲ ἄνθρωποι ἐθαύμασαν λέγοντες, Ποταπός ἐστιν οὗτος ὅτι καὶ οἱ ἄνεμοι καὶ ἡ θάλασσα αὐτῷ ὑπακούουσιν;
27 oi de anthropoi ethaumasan legontes, Potapos estin outos hoti kai oi anemoi kai he thalassa auto hypakouousin;
27 Y los hombres se maravillaron diciendo: ¿Qué clase de hombre es este que incluso los vientos y el mar le obedecen?
28 Καὶ ἐλθόντος αὐτοῦ εἰς τὸ πέραν εἰς τὴν χώραν τῶν Γαδαρηνῶν ὑπήντησαν αὐτῷ δύο δαιμονιζόμενοι ἐκ τῶν μνημείων ἐξερχόμενοι, χαλεποὶ λίαν, ὥστε μὴ ἰσχύειν τινὰ παρελθεῖν διὰ τῆς ὁδοῦ ἐκείνης.
28 Kai elthontos autou eis to peran eis ten joran ton Gadarenon hypentesan auto dyo daimonizomenoi ek ton mnemeion exerjomenoi, jalepoi lian, hoste me isjyein tina parelthein dia tes hodou ekeines.
28 Y llegando él al otro lado, a la región de los gadarenos, le salieron al encuentro dos endemoniados saliendo de los sepulcros, fieros mucho, de tal manera que nadie podía pasar por aquel camino.
29 καὶ ἰδοὺ ἔκραξαν λέγοντες, Τί ἡμῖν καὶ σοί, υἱὲ τοῦ θεοῦ; ἦλθες ὧδε πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς;
29 kai idou ekraxan legontes, Ti hemin kai soi, huie tou theou; elthes hode pro kairou basanisai hemas;
29 Y he aquí, gritaron diciendo: ¿Qué a nosotros y a ti, hijo de Dios? ¿Viniste acá antes de tiempo a atormentarnos?
30 ἦν δὲ μακρὰν ἀπ’ αὐτῶν ἀγέλη χοίρων πολλῶν βοσκομένη.
30 en de makran ap’ auton agele joiron pollon boskomene.
30 Y había lejos de ellos una manada de cerdos muchos pastando.
31 οἱ δὲ δαίμονες παρεκάλουν αὐτὸν λέγοντες, Εἰ ἐκβάλλεις ἡμᾶς, ἀπόστειλον ἡμᾶς εἰς τὴν ἀγέλην τῶν χοίρων.
31 oi de daimones parekaloun auton legontes, Ei ekballeis hemas, aposteilon hemas eis ten agelen ton joiron.
31 Y los demonios le rogaban diciendo: Si nos echas fuera, envíanos a la manada de cerdos.
32 καὶ εἶπεν αὐτοῖς, Ὑπάγετε. οἱ δὲ ἐξελθόντες ἀπῆλθον εἰς τοὺς χοίρους· καὶ ἰδοὺ ὥρμησεν πᾶσα ἡ ἀγέλη κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἀπέθανον ἐν τοῖς ὕδασιν.
32 kai eipen autois, Hypagete. oi de exelthontes apelthon eis tous joirous. kai idou hormesen pasa he agele kata tou kremnou eis ten thalassan, kai apethanon en tois hydasin.
32 Y les dijo: Id. Y ellos saliendo fueron a los cerdos; y he aquí, toda la manada se lanzó por el precipicio al mar y murieron en las aguas.
33 οἱ δὲ βόσκοντες ἔφυγον, καὶ ἀπελθόντες εἰς τὴν πόλιν ἀπήγγειλαν πάντα καὶ τὰ τῶν δαιμονιζομένων.
33 oi de boskontes efygon, kai apelthontes eis ten polin apeggeilan panta kai ta ton daimonizomenon.
33 Y los que los cuidaban huyeron, y yendo a la ciudad contaron todo, y lo de los endemoniados.
34 καὶ ἰδοὺ πᾶσα ἡ πόλις ἐξῆλθεν εἰς ὑπάντησιν τῷ Ἰησοῦ, καὶ ἰδόντες αὐτὸν παρεκάλεσαν ὅπως μεταβῇ ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν.
34 kai idou pasa he polis exelthen eis hypantesin to Iesou, kai idontes auton parekalesan hopos metabe apo ton horion auton.
34 Y he aquí, toda la ciudad salió al encuentro de Jesús, y viéndole rogaron que se fuera de los límites de ellos.
Notas filológicas con referencias textuales
Mateo 8:4 – Ὅρα (Hóra):
«Mira, a nadie digas, sino ve y muéstrate al sacerdote…»
Forma imperativa de ὁράω (horáō, «ver», «mirar»). Aunque literalmente puede significar «mira», en contextos imperativos enfatiza «presta atención» o «asegúrate». Jesús utiliza esta expresión para dar un mandato claro y solemne al leproso, subrayando la importancia de la discreción y la obediencia a la Torá.
Mateo 8:24 – σεισμός (seismós):
«Y mira, se produjo un gran temblor en el mar…»
Sustantivo que significa «sacudida» o «temblor», usado para describir terremotos o disturbios violentos. En este pasaje, indica una agitación extrema de las aguas debido a una tormenta, subrayando el poder de los elementos y el dramatismo del evento.
Mateo 8:26 – δειλοί (deiloí):
«¿Por qué tienen miedo, hombres de poca fe?»
Adjetivo que significa «temerosos», «miedosos» o «cobardes». Denotar falta de valentía o firmeza ante el peligro. En este contexto, Jesús reprocha la falta de confianza de los discípulos durante la tormenta. En Apocalipsis 21:8 se traduce como «cobardes».
Mateo 8:29 – βασανίσαι (basanísai):
«¿Viniste aquí antes de tiempo para atormentarnos?»
Infinitivo del verbo βασανίζω, derivado de βάσανος (piedra de toque). Básicamente es un instrumento empleado para probar la calidad de los metales preciosos por medio de la fricción.
Mateo 8:29 – Τί ἡμῖν καὶ σοί (Tí hemîn kai soí):
«¿Qué tenemos que ver contigo?»
Expresión idiomática que literalmente significa «¿Qué [es] a nosotros y a ti?». Utilizada para denotar distancia, rechazo o desconexión. Los demonios la emplean para cuestionar la intervención de Jesús y expresar su resistencia ante su autoridad.Mateo 8:29 – hijo de Dios (υἱὲ τοῦ θεοῦ «huie tou Theou»)
La expresión «hijo de Dios» en el judaísmo del Segundo Templo se refiere a la figura mesiánica ligada a las promesas hechas a David. Según estas, el Mesías sería un descendiente de la casa real davídica, considerado hijo en un sentido adoptivo por parte de Dios, quien actuaría como su padre protector y garante de su misión. Este concepto surge de textos como 2 Samuel 7:14, Salmo 2:7 y 1 Crónicas 17:13, donde se establece la relación simbólica de paternidad divina con el linaje davídico.
En este contexto, «hijo de Dios» no implica ninguna idea de filiación literal o biológica, ni las nociones de consustanciación desarrolladas en la teología cristiana posterior. Se entiende más bien como una designación funcional y simbólica que refleja la elección divina del Mesías para cumplir con las promesas de restauración y justicia del reino de Israel.
Esta interpretación está firmemente anclada en el judaísmo de la época y debe analizarse a la luz de las esperanzas mesiánicas y las expectativas de redención nacional, sin superponer conceptos teológicos cristianos que emergieron en etapas posteriores.
Mateo 8:30 – ἀγέλη (agélē):
«Y estaba lejos de ellos una manada de muchos cerdos pastando»
Del verbo ἄγω (ágō, «guiar», «conducir»). Indica un grupo cohesionado de animales bajo supervisión, no un agregado desorganizado. En este contexto, sugiere que los cerdos estaban pastoreados, destacando el contraste con la posterior dispersión caótica de la manada al precipicio.